عکس از فرهنگ امروز
اخلاق و فناوری اطلاعات
همگام با گسترش فناوری اطلاعات، مسائل اخلاقی استفاده از فناوری نیز در حال افزایش است ... زمانی که ما با فناوری اطلاعات تعامل داریم، در یک موقعیت اجتماعی نیستیم و در نتیجه هنجارهای ذهنی دارای اهمیت کمتری هستند. (صیف, 1395)
ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪت ﻫﺎ ﭘﯿﺶ از ﻇﻬﻮر ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋـﺎت وﺟـﻮد داﺷﺘﻨﺪ . ﺑﺎوﺟﻮد اﯾﻦ، ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋـﺎت، ﻧﮕﺮاﻧـﯽﻫـﺎی اﺧﻼﻗـﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺑﺮ ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺸﺎر وارد ﮐﺮده و ﺑﺮﺧـﯽ ﻗﻮاﻧﯿﻦ را ﻣﻨﺴﻮخ ﯾـﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑـﻞ اﺟـﺮا ﮐـﺮده اﺳـﺖ. (جعفری و رضاییان, 1395)
گسترش تبعات به کارگیری فناوری اطلاعات از جمله افزایش جرایم رایانه ای و شبکه ای لزوم ترویج اخلاق و آداب فناوری اطلاعات را ضروری ساخته است. (صیف, 1395)
تعریف
مباحث اخلاقی مباحثی است که موضوع آن انسان و حالات نفسانی و یا افعال ظاهری او را تشکیل میدهد. اخلاقیات مجموعه ای از اصولی است که بر درستی یا نادرستی یک عمل دلالت دارد. همچنین به نقل از ماسون؛ چهار موضوع را به عنوان اصول اخلاقی در ارتباط با اطلاعات، تعریف کرده است « خصوصی بودن، درستی، مالکیت و دسترسی» . (صیف, 1395)
یافته ها
(صیف, 1395) معتقد است تحقیقات نشان دهنده گسترش رفتارهای غیر اخلاقی در استفاده از فناوری اطلاعات میباشند. برای مثال در این تحقیقات شواهدی دال بر رشد فزاینده و سریع سرقت ادبی و عدم در نظرگرفتن مالکیت معنوی و سایر رفتارهای غیر اخلاقی میباشد. استفاده غیر اخلاقی از فناوری موجبات نگرانی های جدی جوامع در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات را فراهم ساخته است.
از طرفی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺸﮑﻼت اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺑﻪ ﻣﺨـﺎﻃﺮه اﻓﺘﺎدن ﺣﺮﯾﻢ ، ﺷﺨﺼﯽ و ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺳﺒﺐ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻮﯾﺖ ﻣﺴﺘﻌﺎر ، ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺷـﮑﺎف ﻗﻮﻣﯽ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﺪم ﺗﻤﺎس ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺮ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻣﺠﺎزی اﺷﺎره دارﻧﺪ. (آهنی امینه و بورقانی فراهانی, 1395)
(آهنی امینه و بورقانی فراهانی, 1395) بر پایه یافته ها بیان میدارد بیش از 85 درصد کاربران در معرض آسیب های اخلاقی و ناهنجاری های فناوری اطلاعات قرار دارند که سهم کودکان و نوجوانان در آن از سایرین بیشتر است.... اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺣـﻮزه ﻓﻨّـﺎوری در ﺣـﻮزه ﻫـﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و ﻓﺮدی اﻓﺮاد دارای ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ اﻣـﺎ دﯾـﺪﮔﺎه ﻫـﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ و ﺣﺘﯽ ﻣﺘﻀﺎد ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﻨّﺎوری ﺑﺎﻋﺚ ﺳـﺮدرﮔﻤﯽ آﺣﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.
نتیجه گیری
ﺳﺮﻋﺖ و ﺷﺘﺎب ﻓﻨّﺎوری ﻫـﺎی ﻧـﻮ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ای زﯾـﺎد اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان آﯾﻨﺪه را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ ﮐـﺮد .
ﺑﻬﺘـﺮ اﺳﺖ ﻓﻨّﺎوری ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﺗﺠـﺎری ﺳـﺎزی ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺷـﺪ ﻧﯿـﺰ ﻣﺸﻤﻮل ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺧﻼﻗﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ. (آهنی امینه و بورقانی فراهانی, 1395)
ﻣﺮدم ﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﯽ از اﺑﺘﺪا ﺑـﺎ اﻧـﻮاع اﺑﺪاﻋﺎت و اﺧﺘﺮاﻋﺎت و ﻓﻨّـﺎوری ﻫـﺎ آﺷـﻨﺎ ﺷـﺪه و ﺑـﺎ آن ﻫـﺎ رﺷـﺪ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻓﺮﺻـﺖ ﺑﯿـﺸﺘﺮی داﺷـﺘﻪ اﻧـﺪﺗـﺎ ﺧـﻮد و اﻟﮕﻮﻫﺎی رﻓﺘﺎری ﺧﻮد را ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﻨّﺎوری ﻫﻤﺮاه ﮐﻨﻨـﺪ. در ﺣﺎلیکه در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻫـﺮ ﻓﻨّـﺎوری ﭘـﺲ از آﻧﮑﻪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺷﺪه وارد اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﮔﺮدﯾﺪه و در اﺧﺘﯿﺎر ﻣـﺮدم ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. (آهنی امینه و بورقانی فراهانی, 1395)
اﮔﺮﭼـﻪ ﻣـﺴﺄﻟﻪ ی در اﺧـﻼق در رایانه ممکن است در اﺑﺘـﺪا روﺷـﻦ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﺑﺮﺳـﺪ اﻣـﺎ ﺑﺎزﺗـﺎب ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﯾﮏ آﺷﻔﺘﮕﯽ مفهومی را نمایان ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ .آن ﭼـﻪ در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردی مورد نیاز است تحلیلی است که چارچوب مفهومی منسجمی را فراهم کند تا تدبیری برای فعالیت های فناوری اطلاعات صورت پذیرد. (ثقه الاسلامی و دیگران, 1393)
نظر شخصی
نکته جالب توجه اینجانب بحران زدگی جامعه ما (مشترک با جهان سوم) در رویارویی با هر نوع فناوری نوین است. در اکثر تکنولوژی های جدید بویژه در حوزه فناوری اطلاعات، نخستین اقدام مسؤلین ایجاد ممنوعیت در استفاده، پاک کردن صورت مساله و رفتارهایی از این قبیل بوده است که به حریص شدن جامعه در استفاده از همان فناوری دامن زده است. آیا استفاده از تکنولوژی [1] MMS را بخاطر دارید؟ استفاده یا عدم استفاده از این فناوری آنقدر در روی میز مسؤلین دست به دست شد تا نه تنها از دور خارج شد؛ بلکه فناوری های جدید تری با ضریب نفوذ بسیار بیشتر (شاید مخرب تر) کنترل را بدست گرفتند. همانطور که (آهنی امینه & بورقانی فراهانی, 1395) در تحقیق خود آورده اند جوامع غربی از ابتدا همگام با فناوری های نوین رشد کرده اند و هنگامی که از آن اشباع شدند و در واقع فناوری مورد نظر پخته و حاضر و آماده بوده است به یکباره به سرزمین های دور همچون جامعه جهان سومی صادر میگردد. در این میان فرهنگ و اخلاق استفاده قربانی هجوم مصرف کنندگان سیستم می شود.
منابع
آهنی امینه, ز., و بورقانی فراهانی, س. (1395). چالش های اخلاقی اجتماعی در حوزه فناوری. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری(4), ص. 1-11.
ثقه الاسلامی, ع., و دیگران. (1393). اخلاق فناوری اطلاعات مبتنی بر رهیافت فناورانه. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری(4), ص. 1-10.
جعفری, م., و رضاییان, ع. (1395). ﺷﮑﺎف اﺧﻼﻗﯽ در زﻣﯿﻨﮥ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮد اﻃﻼﻋﺎت. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری(4), ص. 1-11.
صیف, م. (1395, بهار). ارائه مدل علی تمایل رفتار اخلاقی در استفاده از فناوری اطلاعات. فصلنامه اخلاق پزشکی(35), ص. 177-198.
پانویس_______________
[1] پیام رسان کوتاه با قابلیت صوتی تصویری Multimedia Messaging Service
انسان کامل در جهان مدرن
انسان کامل در عرفان اسلامی ھمواره به لحاظ ماھیت باطنی و معنوی تعریف شده است و تقریباً ھیچ
نشان و آدرس بیرونی ندارد که انسان کامل اصولاً در جامعه به لحاظ اقتصادی و اجتماعی چگونه زیستی
دارد.
انسان کامل انسانی است که در ھستی نقد ، غنوده و آسوده و راضی است . انسان کامل مظھر احدیت
در میان مردم است پس یگانه و تک رو است . و نیز مظھر بی نیازی حق است بنابراین از منظر اقتصادی
انسانی کاملاً فقیر است . و از قلمرو بستگی ھای تاریخی و نژادی خارج است پس تنھاست. و بی نیاز از
آینده و آتیه پرستی است لذا پیرو ھیچ ایدئولوژی و حزب و گروه آرمانگرا نیست زیرا خودکفاست و راضی
به ھستی خویش است . و در مرحله آخر بی ھمتاست و لذا انگشت نما و یگانه و غیر قابل تقلید است
ھمانطور که تقلید ھیچ چیزی و کسی را ھم نمی کند. و در عین حال در قلمرو معرفت با کل جھان و
جھانیان در صلح است و با کسی جدالی ندارد و لذا در جمع است و منشأ صلح و محبت عامه میباشد
و حلال مشکلات و حامی ھر کسی که بخواھد از یوغ ستم و بندگی رھا شود.
بنابراین انسان کامل در جامعه مدرن مثل موجودی مابعد از تاریخ است که در تاریخ جامانده است و لذا
تاریخ را زیر نظر دارد و عواقب جامعه بشری و ھر حرکت اجتماعی را می بیند. و لذا در میان مردم به
لحاظی آدم بدشگونی تلقی می شود. انسان کامل بدلیل صفات مذکورش انسانی فوق علمی و ماورای
تکنولوژی و خارج از گود اقتصاد و سیاست ودموکراسی و ھنر و ایدئولوژیھاست . انسان کامل ھمان
انسان آرمانی است که واقع گردیده است.و لذا مورد بخل و انکار و عداوت عامه مردم نیز می باشد.